Doelbewust zoeken videokunstenaars Noemi Biro en Pleun Gremmen in ECHT het spanningsveld op tussen wat echt is en wat niet. Hun door AI gegenereerde videokunst geeft de voorstelling ECHT van Veenfabriek en Susies Haarlok een dubbele bodem.
Pleun Gremmen: “Omdat de voorstelling ECHT gaat over de werkelijkheid, wordt het gebruik van AI extra interessant: de beelden die worden gegenereerd zijn nooit helemaal echt. Daarbij ook de vraag: Wat is 'echt'? Niet meer weten wat waar is en wat niet, daar zit een pijnpunt in deze tijd.”
De muzikanten van Susies Haarlok zetten in ECHT filosofische theorieën, natuurverschijnselen en wiskundige formules om in virtuoze composities. De in Rotterdam gebaseerde kunstenaars Noemi Biro en Pleun Gremmen omlijsten deze met verbluffende en ‘ongelofelijke’ videokunst. Voor op het podium schiet een klein cameraatje live beelden van de muzikanten, daarmee gaat AI vervolgens aan de haal. We spreken met Pleun Gremmen, hoe gaat videokunst maken met AI in z’n werk?
Allereerst, wat fascineert jou aan het werken met AI?
“Eigenlijk precies dat het niet echt is, maar wel echt probeert te zijn. Dat het daar ook een beetje in faalt – tot nu toe tenminste. Dat spanningsveld tussen wat echt is en wat niet. Vrij letterlijke prompts als ‘appel’ kosten AI niet per se moeite, maar concepten als ‘droom’ zijn abstracter en meer afhankelijk van je perspectief. Daar wordt het een heel stuk ingewikkelder, maar voor ons ook interessanter.”
Hoe maak je videokunst samen met AI?
“Noemi en ik werken voor de videobeelden met een ‘open source deep learning, text-to-image model’ genaamd ‘stable diffusion’. AI werkt met de input die je het geeft. Dat noemen we ‘prompts’ bij ECHT werkten we bijvoorbeeld met stukjes tekst, maar ook met live camerabeelden. Wij kunnen met de samenstelling schuiven: moet het resultaat meer lijken op de woorden of juist op de live beelden?
Als maker vraag je steeds: wat willen we met deze scène? Wat werkt esthetisch, wat weet het publiek al en hoe kunnen we die informatie visueel aanvullen en verdiepen. Muziek speelt daarin ook een rol, Susies Haarlok heeft achter ieder nummer een duidelijk concept.”
"Ergens gaan we het gebruik van AI niet kunnen tegenhouden: de geest is al uit de fles."
Waar doe je goed aan?
“De vraag is: wat voor invloed gaat AI op ons hebben? Ook op wat we als “waarheid” zien? Op politiek niveau roept AI veel vragen op. Met ons gebruik van bestaande databases valt het nog mee, maar het trainen van nieuwe grote die voor AI nodig zijn, zijn ontzettend milieubelastend. Doordat de ontwikkeling zo snel gaat, loopt de politiek flink achter. De methode die wij in deze voorstelling hebben gebruikt -waarin we zo snel live beelden genereren- was een jaar geleden bijvoorbeeld nog niet eens mogelijk."
"Ergens gaan we het gebruik van AI niet kunnen tegenhouden: de geest is al uit de fles. Maar het roept wel interessante vragen op die met goed politiek beleid opgelost zouden moeten worden: Als je met gegenereerde beelden en stemmen iedereen alles kunt laten zeggen op een opname, houdt dat dan stand in een rechtszaak? En weten de rechters ook genoeg van deze ontwikkelingen af?”
ECHT meemaken? De voorstelling is nog tot 12 januari op tournee. Bekijk de volledige speellijst hier.
Foto (v.l.n.r. Pleun Gremmen & Noemi Biro) door Isabelle Renate la Poutre
